Tarihçesi ve Kökeni
Ashtanga Yoga’nın, Yoga Korunta adlı kadim bir Sanskrit elyazmasına dayandığı söylenir. Bu metnin 1900’lü yıllarda Sri T. Krishnamacharya'ya aktarıldığı, onun da öğrencisi Sri K. Pattabhi Jois’a öğrettiği belirtilir. Pattabhi Jois, bu sistemi temel alarak 1948 yılında Ashtanga Vinyasa Yoga sistemini öğretmeye başlamıştır.
Ashtanga Vinyasa Yoga, her derste aynı sabit pozlar dizisinin takip edildiği bir sistemdir. Öğrenci, zamanla bu dizinin içinde ilerler ve bir sonrakine hazır olduğunda geçer. Uygulama, nefes (Ujjayi), hareket (vinyasa) ve bandhaların eş zamanlı kullanımı ile dikkatli ve disiplinli bir ilerleyiş sunar.
Felsefesi ve İlkeleri
“Ashtanga” kelimesi Sanskritçe’de “sekiz dallı” anlamına gelir ve Patanjali’nin Yoga Sutraları’nda tanımlanan sekiz basamaklı yoga yolu (Yama, Niyama, Asana, Pranayama, Pratyahara, Dharana, Dhyana, Samadhi) ile ilgilidir.
Pattabhi Jois’e göre günlük asana pratiği bedenin güçlü ve sağlıklı olmasını sağlar, bu da zihnin dengelenmesine ve kontrolüne zemin hazırlar.
Uygulama Sistemi
Ashtanga Yoga, altı seriden oluşan dinamik ve atletik bir yoga sistemidir:
- Birincil Seri (Primary Series): Yoga Chikitsa – Yoga Terapisi
- İkinci Seri (Intermediate Series): Nadi Shodana – Sinir kanallarını temizleme
- İleri Seviye Seriler (Advanced A–D): Sthira Bhaga – İlahi zarafet ve güç
Uygulama, genellikle şu sırayı takip eder:
- 5 kez Surya Namaskara A (Güneşe Selam A)
- 5 kez Surya Namaskara B (Güneşe Selam B)
- Ayakta duruşlar
- Seçilen seriden pozlar
- Bitirme dizisi (finishing sequence)
Geleneksel olarak bu sistem, öğrencinin kendi hızında, bir öğretmen gözetiminde öğrenerek ilerlediği “Mysore stili” ile aktarılır. Öğrenci hazır oldukça bir sonraki poza geçer. Ujjayi nefesi bu pratiğin merkezindedir ve öğrencinin dikkatini nefese taşımasına yardımcı olur.
Vinyasa, hem nefes ve hareketin uyumunu hem de pozlar arası geçişleri tanımlar. Asanalar arası geçişler, pozlar kadar önemlidir; bu yaklaşım pratiği hareketli bir meditasyon hâline getirir.
Uygulamada ayrıca üç temel bandha kullanılır:
- Mula Bandha (kök kilit)
- Uddiyana Bandha (karın kilidi)
- Jalandhara Bandha (boğaz kilidi)
Bu enerji kilitleri, bedendeki enerjiyi yönlendirir ve denge sağlar.
Ashtanga Yoga’nın Günümüzdeki Uygulaması
Ashtanga Yoga hâlâ çoğunlukla Mysore tarzı ile öğretilir. Ancak, günümüzde birçok merkezde öğrencilerin aynı anda uyguladığı grup dersleri (led class) da yaygındır. Bu derslerde de geleneksel sıra takip edilir; ancak öğretmen, sınıfın süresine ve öğrencilerin seviyesine göre bazı pozları veya vinyasa geçişlerini atlayabilir.
Düzenli Uygulamanın Faydaları
Ashtanga Yoga’nın düzenli uygulanması:
- Bedeni güçlendirir ve esnekliği artırır,
- Zihni sakinleştirir ve netlik kazandırır,
- Nefes, hareket ve bandhalar sayesinde iç ısı oluşturarak kan dolaşımını artırır ve bedeni toksinlerden arındırır.
Her serinin farklı bir amacı vardır:
- Birincil Seri (Yoga Chikitsa): Bedeni arındırır ve hizalar.
- İkinci Seri (Nadi Shodana): Enerji kanallarını ve sinir sistemini açar.
- İleri Seriler (Sthira Bhaga): Bedenin arınmasını derinleştirir, zihinsel odaklanmayı ve tevazuyu geliştirir.